نارسایی کلیه، وضعیتی است که در آن کلیهها
قادر به انجام وظایف خود به طور کامل نیستند. این وضعیت میتواند به تدریج یا به صورت
ناگهانی رخ دهد و به دو نوع اصلی تقسیم میشود: نارسایی کلیه حاد و نارسایی کلیه مزمن.
هر کدام از این انواع دارای علل، علائم و درمانهای مخصوص به خود هستند.
نارسایی کلیه حاد
نارسایی کلیه حاد (AKI) به
سرعت و در طی چند ساعت یا چند روز اتفاق میافتد. این نوع نارسایی معمولاً به دلیل
یک عامل مستقیم و ناگهانی مانند کاهش شدید جریان خون به کلیهها، آسیب مستقیم به بافت
کلیه یا انسداد جریان ادرار رخ میدهد.
علل نارسایی کلیه حاد
1. کاهش جریان خون: شامل شرایطی مانند خونریزی
شدید، کمآبی بدن، شوک یا حملات قلبی که منجر به کاهش خونرسانی به کلیهها میشوند.
2. آسیب مستقیم به کلیهها: مصرف برخی داروها،
عفونتها، سموم و بیماریهای التهابی میتوانند به بافت کلیه آسیب برسانند.
3. انسداد جریان ادرار: مشکلاتی مانند سنگ
کلیه، تومورها یا پروستات بزرگ شده میتوانند باعث انسداد جریان ادرار و در نتیجه نارسایی
کلیه شوند.
علائم نارسایی کلیه حاد
علائم نارسایی کلیه حاد میتواند شامل کاهش
خروجی ادرار، تورم در پاها و مچها، خستگی، تنگی نفس و حالت تهوع باشد.
درمان نارسایی کلیه حاد
درمان این نوع نارسایی بستگی به علت اصلی
دارد. ممکن است نیاز به بستری در بیمارستان و درمانهای حمایتی مانند تجویز مایعات
و الکترولیتها، داروهای تنظیم فشار خون و دیالیز باشد. هدف اصلی درمان، بازیابی عملکرد
کلیهها و پیشگیری از عوارض بیشتر است.
نارسایی مزمن کلیه
نارسایی کلیه مزمن (CKD) یک
وضعیت پیشرونده و طولانی مدت است که در آن عملکرد کلیهها به تدریج کاهش مییابد.
این نوع نارسایی معمولاً ناشی از بیماریهای مزمن مانند دیابت، فشار خون بالا و گلومرولونفریت
است.
علل نارسایی مزمن کلیه
1. دیابت: قند خون بالا میتواند به رگهای
خونی کوچک در کلیهها آسیب برساند.
2. فشار خون بالا: فشار خون بالا میتواند
به عروق خونی کلیهها فشار آورده و به مرور زمان به آنها آسیب برساند.
3. بیماریهای گلومرولی: بیماریهایی که به
گلومرولها (فیلترهای کوچک در کلیهها) آسیب میزنند، میتوانند باعث نارسایی مزمن
کلیه شوند.
علائم نارسایی مزمن کلیه
این نوع نارسایی ممکن است در مراحل اولیه
بدون علامت باشد. با پیشرفت بیماری، علائمی مانند خستگی، تورم پاها و مچها، افزایش
یا کاهش وزن بدون دلیل، کاهش اشتها و مشکلات خواب ظاهر میشود.
درمان نارسایی کلیه مزمن
هدف از درمان نارسایی کلیه مزمن، کنترل
و کند کردن پیشرفت بیماری و جلوگیری از عوارض است. این درمانها شامل کنترل دقیق دیابت
و فشار خون، رژیم غذایی کم نمک و کم پروتئین، استفاده از داروهای محافظتکننده کلیه
و در مراحل پیشرفته، دیالیز یا پیوند کلیه میشود.
پیشگیری و مدیریت
پیشگیری از نارسایی کلیه شامل مدیریت دقیق
شرایطی است که میتوانند به کلیهها آسیب برسانند. کنترل قند خون در بیماران دیابتی،
کنترل فشار خون، اجتناب از مصرف بیش از حد داروهای مسکن و نوشیدن آب به میزان کافی
میتوانند به حفظ سلامت کلیهها کمک کنند.
در نهایت، آگاهی از علائم نارسایی کلیه و مراجعه به موقع
به بهترین
پزشک متخصص داخلی میتواند به تشخیص زودهنگام
و مدیریت بهتر این وضعیت کمک کند. با رعایت توصیههای پزشکی و پیگیری درمانها، میتوان
کیفیت زندگی افراد مبتلا به نارسایی کلیه را بهبود بخشید و از پیشرفت بیماری جلوگیری
کرد.